Sıfat tamlaması veya İngilizcede bilinen adıyla “Adjective Clause”, bir cümlede isim veya zamiri niteleyen ve genellikle bir bağlaç (relative pronoun) ile başlayan bir yan cümleciktir. Bu tür bir yan cümlecik, cümledeki bir ismi daha detaylı bir şekilde tanımlar veya hakkında daha fazla bilgi verir. Adjective clauses, “who,” “whom,” “whose,” “which,” ve “that” gibi bağlaçlar kullanılarak oluşturulabilir.
Örnekler:
- “The book that you gave me is on the table.” (Bana verdiğin kitap masanın üstünde.)
- Burada “that you gave me” kısmı, “the book” ismini niteleyen bir sıfat tamlamasıdır ve hangi kitaptan bahsedildiğini açıklar.
- “A person who works hard will succeed.” (Çalışkan bir kişi başarılı olur.)
- “Who works hard” kısmı, “a person” ismini niteleyen bir sıfat tamlamasıdır ve hangi kişiden bahsedildiğini detaylandırır.
Sıfat tamlamaları, cümle içerisindeki isimlerin önemli özelliklerini ve niteliklerini açıklar. Bu yapılar sayesinde, yazılı ve sözlü İngilizce daha zengin ve anlamı daha net bir hale gelir. Sıfat tamlamalarının kullanımı, özellikle detaylı açıklamalar yapılması gereken durumlarda dilin açık ve etkili kullanımını sağlar.
Sıfat Tamlamasının Yapısı:
Sıfat tamlaması genellikle aşağıdaki yapıda kurulur:
- Bağlaç + Özne + Fiil: “The man who lives next door is a doctor.”
- Bağlaç + Nesne + Özne + Fiil: “The cake that I made yesterday was delicious.”
Kullanımı:
- Kişiler için: “who,” “whom,” “whose”
- Who: Özne olarak kullanılır. “The artist who painted this is famous.”
- “The woman who lives next door is a doctor.”
- Yan dairede yaşayan kadın bir doktordur.
- “Students who study hard get good grades.”
- Sıkı çalışan öğrenciler iyi notlar alır.
- “The book that I borrowed from the library was written by an author who won the Nobel Prize.”
- Kütüphaneden ödünç aldığım kitap, Nobel Ödülü kazanan bir yazar tarafından yazılmıştır.
- Whom: Nesne olarak kullanılır. “The artist whom I met yesterday is famous.”
- “The teacher whom you met yesterday is my uncle.”
- Dün tanıştığın öğretmen benim amcamdır.
- “The man to whom I sold my car called me about an issue.”
- Arabamı sattığım adam bir sorun hakkında beni aradı.
- “She is the director whom everyone respects.”
- O, herkesin saygı duyduğu yönetmendir.
- Whose: Sahiplik bildirir. “The artist whose work we saw is famous.”
- “The student whose project won the first prize will go to the national competition.”
- Projesi birinci olan öğrenci ulusal yarışmaya gidecek.
- “She is the author whose books have inspired millions.”
- O, kitapları milyonları ilham veren yazardır.
- “The cat whose tail is fluffy is very friendly.”
- Kuyruğu kabarık olan kedi çok dost canlısıdır.
- Nesneler ve hayvanlar için: “which,” “that”
- Which: Nesneler ve hayvanlar için kullanılır. “The book which I read was interesting.”
- “The car that is parked outside is mine.”
- Dışarıda park edilen araba benim.
- “The book which you lent me is very interesting.”
- Bana ödünç verdiğin kitap çok ilginç.
- “The painting that hangs in the living room was a gift.”
- Oturma odasında asılı olan tablo bir hediye idi.
- “The phone which I bought last year is already outdated.”
- Geçen yıl aldığım telefon şimdiden eski model oldu.
- That: Hem kişiler hem de nesneler için kullanılabilir. “The house that I bought is old.”
- “The story that that writer published last year won an award.”
- O yazarın geçen yıl yayımladığı hikaye bir ödül kazandı.
- “The house that that architect designed is truly unique.”
- O mimarın tasarladığı ev gerçekten benzersiz.
- “The solution that that scientist proposed has been widely accepted.”
- O bilim insanının önerdiği çözüm geniş çapta kabul gördü.
- “The movie that that director made influenced many.”
- O yönetmenin çektiği film birçok kişiyi etkiledi.
Sıfat tamlamaları, İngilizceyi öğrenirken üzerinde durulması gereken önemli konulardan biridir. Bu yapıları etkili bir şekilde kullanabilmek, yazılı ve sözlü ifadeleri daha zengin ve anlamlı kılar.
Sıfat tamlamalarının kullanımı, dilin doğallığını ve ifade gücünü artırır. İyi bir anlatım için bu yapıların doğru ve yerinde kullanılması önemlidir. Aşağıda sıfat tamlamalarıyla ilgili daha fazla bilgi ve kullanım önerileri bulunmaktadır.
Kısıtlayıcı ve Kısıtlayıcı Olmayan Sıfat Tamlamaları:
Sıfat tamlamaları iki ana gruba ayrılabilir: Kısıtlayıcı (restrictive) ve kısıtlayıcı olmayan (non-restrictive) sıfat tamlamaları.
- Kısıtlayıcı Sıfat Tamlamaları cümledeki ismin hangisi olduğunu belirtir ve temel bilgi sağlar. Virgülle ayrılmazlar. Örneğin: “The books that are on the table are mine.” (Masanın üzerindeki kitaplar benimdir.) Burada sıfat tamlaması olmadan, hangi kitaplardan bahsedildiği belirsiz olurdu.
- “The people who live in that house are very friendly.”
- O evde yaşayan insanlar çok dost canlısıdır.
- “The book that I lost is irreplaceable.”
- Kaybettiğim kitap yerine konulamaz.
- “The emails that contain sensitive information should be encrypted.”
- Hassas bilgiler içeren e-postalar şifrelenmelidir.
- Kısıtlayıcı Olmayan Sıfat Tamlamaları ise ekstra bilgi verir ve virgülle ayrılırlar. Bu tamlamalar cümleden çıkarıldığında, cümlenin temel anlamı değişmez. Örneğin: “My car, which is over ten years old, still runs perfectly.” (On yıldan eski olan arabam hala mükemmel çalışıyor.) Burada sıfat tamlaması olmasa da “My car” ifadesi yeterli bilgiyi verir.
- “My brother, who lives in New York, is visiting us next week.”
- New York’ta yaşayan kardeşim, gelecek hafta bizi ziyaret edecek.
- “The Eiffel Tower, which is one of the most famous landmarks in the world, attracts millions of visitors every year.”
- Dünyanın en ünlü yerlerinden biri olan Eyfel Kulesi, her yıl milyonlarca ziyaretçi çekmektedir.
- “Our teacher, who has been teaching for over 20 years, is retiring next month.”
- Yirmi yıldan fazla süredir öğretmenlik yapan öğretmenimiz, gelecek ay emekli oluyor.
Bağlaçların Kullanımı:
Sıfat tamlamalarında kullanılan bağlaç seçimi, nitelemek istediğiniz ismin özelliğine göre değişir. “That” ve “which” arasındaki seçim özellikle dikkat gerektirir. Genel bir kural olarak, kısıtlayıcı tamlamalarda “that”, kısıtlayıcı olmayan tamlamalarda ise “which” kullanılır, ancak bu kuralın istisnaları vardır.
Genel kuralın istisnaları, İngilizce’de bazı durumlarda “which” ve “that” kullanımının beklenenin dışında olabileceğini gösterir. İşte bu istisnaların dört örneği:
- Kısıtlayıcı “which”:
- “He picked up the only book which was left on the table.”
- Masada kalan tek kitabı aldı.
Bu cümlede “which” kısıtlayıcı bir tamlama oluşturur ve “that” ile değiştirilebilir.
- “That” kullanımı ile informal ifadeler:
- “There’s the idea that we should consider.”
- Göz önünde bulundurmamız gereken bir fikir var.
“That” burada resmi olmayan bir bağlamda kısıtlayıcı bir tamlama oluşturur ve bazen “which” yerine tercih edilir.
- “Which” ile başlayan kısıtlayıcı olmayan tamlamaların virgülle kullanımı:
- “My car, which I had just cleaned, was covered in mud again.”
- Henüz temizlediğim arabam yine çamurla kaplandı.
Bu cümlede “which” kısıtlayıcı olmayan bir tamlama için kullanılmıştır ve virgülle ayrılmıştır.
- “That”ın nadiren kısıtlayıcı olmayan tamlamalarda kullanımı:
Bu kullanım İngilizce’de çok yaygın olmamakla birlikte, bazı durumlarda eski veya edebi metinlerde “that” kısıtlayıcı olmayan tamlamaları başlatabilir. Ancak, bu modern İngilizce’de genellikle kabul edilmez ve yaygın bir örnek sunmak zordur.
Bu örnekler, “which” ve “that” kullanımının her zaman kesin kurallara bağlı olmadığını ve bağlamın bu seçimde önemli bir faktör olduğunu gösterir.
Sıfat Tamlamalarını Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Sıfat tamlamasını oluşturan cümleciğin, nitelediği ismin hemen ardından gelmesi gerekir. Bu sayede, cümlenin daha anlaşılır olması sağlanır.
- Kısıtlayıcı olmayan sıfat tamlamaları, genellikle virgülle ayrılarak cümleye eklenir. Bu, okuyucuya verilen bilginin ekstra olduğunu gösterir.
- Sıfat tamlamalarında zaman uyumu önemlidir. Tamlama içinde kullanılan fiil, ana cümlenin zamanına uygun olmalıdır.
- İngilizcede sıkça karşılaşılan “who” ve “whom” kullanımında, “who” özne, “whom” ise nesne pozisyonunda kullanılır. Ancak, günlük konuşma dilinde “whom”un kullanımı giderek azalmaktadır ve çoğunlukla resmi yazışmalarda yer alır.
Sıfat tamlamaları, İngilizce dil becerilerini geliştirmek isteyen herkes için önemli bir konudur. Bu yapılar, yazılı ve sözlü ifadeleri daha zengin, açık ve etkili hale getirirken, aynı zamanda dilin derinliklerine dair önemli bilgiler sunar. İyi bir anlayış ve pratikle, sıfat tamlamalarını etkili bir şekilde kullanmak mümkündür.
